عذابهای بنیاسرائیلبنی اسرائیل بارها بر اثر گناه و نافرمانی گرفتار انواع عذابهای دنیایی شدند، چنان که عذاب آخرت نیز به آنان وعده داده شده است. ۱ - کشتن همدیگربنی اسرائیل پس از گوساله پرستی، فرمان یافتند که به کیفر این گناه بر روی هم شمشیر کشیده، همدیگر را بکشند: «اِنَّکُم ظَـلَمتُم اَنفُسَکُم بِاتِّخاذِکُمُ العِجلَ... فَاقتُلوا اَنفُسَکُم...». برخی گفته‌اند: حتی کسانی که گوساله پرستی نکردند نیز به سبب ترک نهی از منکر دچار این کیفر شدند. درباره مدت زمان این کیفر و نیز شمار کشته شدگان، برخی سخنان اغراق آمیز نیز گفته شده است. [۲]
قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۱، ص۲۷۳.
۲ - عذاب صاعقه۷۰ نفر از کسانی که همراه موسی علیه‌السّلام به میقات رفتند، در پی درخواست جاهلانه خویش مبنی بر دیدن خدا، گرفتار صاعقه و مرگ شدند. ۳ - سرگردانی در بیابانبنی اسرائیل پس از خروج از مصر و رسیدن به مرزهای سرزمین موعود، در پی سرپیچی از فرمان خداوند مبنی بر ورود به آن سرزمین و نبرد با دشمنان، ۴۰ سال در بیابانها سرگردان و از ورود به سرزمین مقدس محروم شدند. پس از پایان این ۴۰ سال، آنان هنگام ورود به سرزمین موعود فرمان یافتند که جمله معینی را مبنی بر استغفار بر زبان جاری کنند؛ اما باز با تغییر آن عبارت، نافرمانی کرده، دچار عذاب الهی شدند: «فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَـلَموا قَولاً غَیرَ الَّذی قیلَ لَهُم فَاَنزَلنا عَلَی الَّذینَ ظَـلَموا رِجزًا مِنَ السَّماءِ بِما کانوا یَفسُقون». برخی «رِجزاً مِنَ السَماءِ» را عذاب آسمانی [۷]
طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج۱، ص۴۳۶.
[۸]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱، ص۲۴۸.
و برخی دیگر بیماری طاعون دانسته‌اند که هزاران نفر را به کام مرگ فرستاد. ۴ - لعن الهی و سنگدلیدر آیات ۱۲-۱۳ مائده مواردی از پیمان شکنیهای بنی اسرائیل و پیامدهای آن، از جمله دچار شدن به لعن الهی و سنگدلی گزارش شده است: «و لَقَد اَخَذَ اللّهُ میثـقَ بَنِی اِسرءیلَ... و قالَ اللّهُ اِنّی مَعَکُم لئِن اَقَمتُمُ الصَّلوةَ و ءاتَیتُمُ الزَّکوةَ... فَبِما نَقضِهِم میثـقَهُم لَعَنّـهُم و جَعَلنا قُلوبَهُم قـسِیَةً یُحَرِّفونَ الکَلِمَ عَن مَواضِعِهِ ونَسوا حَظـًّا مِمّا ذُکِّروا بِهِ ولا تَزالُ تَطَّـلِعُ عَلی خائِنَة مِنهُم اِلاّ قَلیلاً مِنهُم». لعن الهی را، دوری از رحمت خدا، مسخ یا پرداخت جزیه دانسته‌اند. [۱۴]
کنز الدقایق، ج۴، ص۶۱.
سنگدلی آنان باعث شد که تورات را تحریف کردند و جز اندکی به پیامبر اسلام ایمان نیاوردند. آنان به سبب نافرمانی خدا و پیامبران و استمرار تجاوزگری، مورد لعن برخی پیامبران نیز قرار گرفتند: «لُعِنَ الَّذینَ کَفَروا مِن بَنی اِسرءیلَ عَلی لِسانِ داودَ وعیسَی ابنِ مَریَمَ ذلِکَ بِما عَصَوا و کانوا یَعتَدون». طبرسی با استناد به روایتی از امام باقر علیه‌السّلام لعن شدگان در زبان داود را کسانی می‌داند که در پی شکستن حرمت روز شنبه با لعن او به میمون مسخ شدند، چنان که درخواست کنندگان مائده آسمانی که پس از نزول بدان کفر ورزیدند، با لعن عیسی علیه‌السّلام خوک شدند. [۱۷]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۳۵۷.
[۱۸]
حسینی بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۳۴۳.
برخی به احتمالْ کافران یاد شده را لعن شدگان در زبور و انجیل دانسته‌اند. [۱۹]
طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج۶، ص۴۲۶.
[۲۰]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۳۵۷.
برخی نیز گروهی دانسته‌اند که در آینده به پیامبر اسلام ایمان نمی‌آورند. [۲۱]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۳۵۷.
۵ - رسوایی دنیا و عذاب آخرتبر اثر گناهانی مانند قتل، دشمنی با مؤمنان، کفر به کتابهای آسمانی و... خداوند بنی اسرائیل را به رسوایی در دنیا تهدید کرده و از عذاب دردناک الهی در آخرت برای آنان خبر داده است: «ثُمَّ اَنتُم هــؤُلاءِ تَقتُلونَ اَنفُسَکُم... فَما جَزاءُ مَن یَفعَلُ ذلِکَ مِنکُم اِلاّ خِزیٌ فِی الحَیوةِ الدُّنیا ویَومَ القِیـمَةِ یُرَدُّونَ اِلی اَشَدِّ العَذابِ». ۶ - مسخ شدنگروهی از بنی اسرائیل با نادیده گرفتن حرمت صید ماهی در روز شنبه، به صورت میمون مسخ شدند: «و لَقَد عَلِمتُمُ الَّذینَ اعتَدَوا مِنکُم فِی السَّبتِ فَقُلنا لَهُم کونوا قِرَدَةً خـسِـین». ۷ - ذلت و زندگی فقیرانهخواری در دنیا و نداری از کیفرهای دیگر بنی اسرائیل است: «و ضُرِبَت عَلَیهِمُ الذِّلَّةُ والمَسکَنَةُ وباءو بِغَضَب مِنَ اللّهِ». برخی، ذلت را پرداخت خراج به برخی حکومتها در دوره‌هایی از تاریخ دانسته و برخی نیز مسکنت و ذلت را یک چیز دانسته‌اند، [۲۶]
زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، ج۱، ص۱۴۶.
با این توضیح که آنان همواره به سبب احساس فقر، تن به ذلت می‌دادند. انکار آیات الهی و تکذیب و قتل انبیا سبب این کیفر خوانده شده است. [۲۹]
قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۱، ص۲۹۲.
۸ - فهرست منابعاسباب النزول؛ الاغانی؛ املاء ما من به الرحمن؛ انوارالتنزیل و اسرارالتاویل، بیضاوی؛ بنو اسرائیل فی القرآن والسنه؛ البرهان فی تفسیرالقرآن؛ تاریخ ابن خلدون؛ تاریخ الامم والملوک، طبری؛ تاریخ اللغات السامیه؛ تاریخ الملل و النحل؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ تسنیم تفسیر قرآن کریم؛ التفسیر التطبیقی للکتاب المقدس؛ تفسیر جوامع الجامع؛ تفسیر الصافی؛ تفسیر العیاشی؛ تفسیر غریب القرآن الکریم؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر؛ تفسیر القرآن الکریم، صدرالمتالهین؛ تفسیر القمی؛ التفسیر الکاشف؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر کنز الدقائق و بحرالغرائب؛ تفسیر المنار؛ التفسیر المنسوب الی الامام العسکری علیه‌السّلام؛ تفسیر نورالثقلین؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ روض الجنان و روح الجنان؛ زادالمسیر فی علم التفسیر؛ غریب القرآن؛ قاموس کتاب مقدس؛ قاموس الکتاب المقدس؛ کتاب مقدس؛ الکشاف؛ لسان العرب؛ مجمع البحرین؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ المصباح المنیر؛ المعرب من الکلام الاعجمی؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ واژه‌های دخیل در قرآن مجید. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدائرةالمعارف قرآن کریم بر گرفته از مقاله «بنی اسرائیل». رده‌های این صفحه : بنی اسرائیل | عذاب
|